W Polsce pracownikowi przysługuje odprawa w przypadku zwolnienia grupowego lub indywidualnego z przyczyn niezależnych od niego. Odprawa zależy od stażu pracy oraz wynagrodzenia, a jej wysokość oraz sposób obliczania są ściśle określone w przepisach prawa.
Kiedy Przysługuje Odprawa?
Odprawa należy się pracownikowi, gdy umowa o pracę jest rozwiązana z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, takich jak zwolnienia grupowe czy likwidacja stanowiska pracy. Warunki te są określone w art. 8 i 10 Ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników jest zobowiązany do wypłaty odprawy w przypadku zwolnienia grupowego lub likwidacji stanowiska pracy.
Zwolnienie Grupowe
Zwolnienie grupowe ma miejsce, gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, zwalnia określoną liczbę pracowników w okresie 30 dni:
- 10 pracowników przy zatrudnieniu mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników przy zatrudnieniu od 100 do 299 pracowników,
- 30 pracowników przy zatrudnieniu 300 lub więcej pracowników.
Likwidacja Stanowiska Pracy
Likwidacja stanowiska pracy dotyczy pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Pracodawcy o mniejszej liczbie pracowników nie są zobowiązani do wypłaty odprawy. Warto pamiętać, że likwidacja stanowiska nie może dotyczyć osób w wieku przedemerytalnym, kobiet w ciąży oraz osób na zwolnieniu lekarskim.
Zwolnienie za Porozumieniem Stron
Pracownik może otrzymać odprawę również w przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron, o ile inicjatorem tego rozwiązania był pracodawca. W każdym przypadku, odprawa przysługuje, gdy przyczyny zwolnienia są niezależne od pracownika, takie jak przyczyny ekonomiczne czy reorganizacja zakładu pracy.
Wysokość Odprawy
Wysokość odprawy zależy od stażu pracy u danego pracodawcy:
- jednomiesięczne wynagrodzenie – zatrudnienie krócej niż 2 lata,
- dwumiesięczne wynagrodzenie – zatrudnienie od 2 do 8 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenie – zatrudnienie ponad 8 lat.
Odprawa nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, które od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. wynosi 4300,00 zł brutto, co daje maksymalną odprawę w wysokości 64500,00 zł.
Jak Obliczyć Odprawę?
Odprawę oblicza się na zasadach podobnych do obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Podstawę wymiaru odprawy stanowią stałe składniki wynagrodzenia z miesiąca rozwiązania stosunku pracy oraz zmienne składniki wypłacone w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Następnie, ustaloną podstawę wymiaru mnoży się przez liczbę miesięcy, za które odprawa przysługuje (1, 2 lub 3 miesiące).
Składki i Podatki
Od odprawy nie odprowadza się składek na ubezpieczenia społeczne, jednak należy pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Odprawa powinna być wypłacona najpóźniej do ostatniego dnia pracy.
Podsumowując, odprawa dla pracownika przy zwolnieniu od 1 lipca 2024 r. jest dokładnie określona w przepisach i zależy od stażu pracy oraz wysokości wynagrodzenia. Pracodawcy muszą przestrzegać tych zasad, zapewniając pracownikom odpowiednie świadczenia w przypadku zwolnień z przyczyn niezależnych od nich.